خدا در سوره مبارکه نحل می‌فرماید که دشمنان مردم را با غفلت از قیامت و بی‌اعتنایی به علم خدا سرگرم می‌کنند، آنها با دامن‌زدن به دنیاگرایی و تردید در حسابرسی الهی، انسان را از توجه به غیب و سرانجام کارها بازمی‌دارند.
به گزارش عاشورا نیوز به نقل از خبرگزاری فارس، سوره نحل که به «سوره نعمت‌ها» نیز شهرت دارد، در کنار بیان جلوه‌های توحید و نعمت‌های بی‌شمار الهی، به جدال با دشمنان حقیقت و مشرکانی می‌پردازد که در برابر هدایت الهی ایستادگی می‌کردند.آیات ۷۳ تا ۷۹ از این سوره، با طرح مسئله بت‌پرستی، شرک، و ناتوانی دشمنان در برابر قدرت مطلق خداوند، تصویری روشن از ماهیت دشمنان دین ارائه می‌دهد. این بخش از قرآن، دشمن‌شناسی را نه صرفاً در سطح سیاسی یا نظامی، بلکه در ریشه‌های فکری و اعتقادی تبیین می‌کند.دشمنی از طریق تحریف پرستش«وَیَعْبُدُونَ مِن دُونِ اللَّهِ مَا لَا یَمْلِکُ لَهُمْ رِزْقًا مِّنَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ شَیْئًا وَلَا یَسْتَطِیعُونَ.» در این آیه، دشمنان توحید به گونه‌ای معرفی می‌شوند که معبودهایی ساختگی را به جای خدا برگزیده‌اند؛ معبودهایی که توان تأمین کوچک‌ترین روزی از آسمان و زمین را ندارند.دشمن اصلی در اینجا، جهل و تحریف عبادت است. مشرکان، با جایگزین‌کردن بت‌ها به جای خالق، مسیر بندگی را منحرف کردند. این رفتار نشان می‌دهد دشمنان دین همیشه به دنبال جایگزین‌سازی‌اند؛ یعنی به جای حقیقت، بدیل‌های بی‌ارزش و ناتوان را مطرح می‌کنند تا انسان را از سرچشمه اصلی قدرت و رزق دور سازند.هشدار درباره دشمنان فکری«فَلَا تَضْرِبُوا لِلَّهِ الْأَمْثَالَ ۚ إِنَّ اللَّهَ یَعْلَمُ وَأَنتُمْ لَا تَعْلَمُونَ. اینجا خداوند مسلمانان را برحذر می‌دارد که برای او مثال‌ها و شبیه‌سازی‌های نادرست نزنند. دشمنان فکری، همواره در تلاش‌اند خدا را با معیارهای انسانی یا بت‌های ساخته‌شده بسنجند.
این روش، همان ابزار اصلی دشمن در میدان اندیشه است: ایجاد شبهه و تشبیه. دشمن‌شناسی در این سطح یعنی آگاهی یافتن از ترفند دشمنان فکری که حقیقت خدا را در قالب‌هایی نادرست معرفی می‌کنند.دشمن در لباس مثال‌های اجتماعیخداوند برای نشان‌دادن بطلان شرک، دو مثال می‌زند:۱. بنده ناتوانی که هیچ‌کاری از او ساخته نیست.۲. انسان آزادی که به عدل فرمان می‌دهد و بر صراط مستقیم است.این دو مثال، تصویری روشن از تفاوت خدای یکتا با معبودهای باطل و همچنین تفاوت پیروان حق و باطل است. دشمنان در این تصویر، همان بت‌های ناتوان و رهبران باطل‌اند که نه اختیار دارند و نه توان هدایت.نکته مهم دشمن‌شناسی در این آیات آن است که باید دشمن را در کارنامه عملی و کارآمدی او سنجید؛ دشمنانی که جز ضعف و بی‌اختیاری چیزی ندارند، نمی‌توانند جایگزین خدا یا راهنمای جامعه شوند.دشمنی در غفلت از علم خدا«وَلِلَّهِ غَیْبُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ ۚ وَمَا أَمْرُ السَّاعَةِ إِلَّا کَلَمْحِ الْبَصَرِ أَوْ هُوَ أَقْرَبُ.» این آیه بر دانایی مطلق خداوند و نزدیکی قیامت تأکید دارد. دشمنان دین معمولاً مردم را با غفلت از قیامت و بی‌اعتنایی به علم خدا سرگرم می‌کنند. آنها با دامن‌زدن به دنیاگرایی و تردید در حسابرسی الهی، انسان را از توجه به غیب و سرانجام کارها بازمی‌دارند. شناخت دشمن یعنی توجه به این نقطه ضعف اساسی: غفلت‌افکنی.دشمنی در برابر نعمت‌های الهی«وَاللَّهُ أَخْرَجَکُم مِّن بُطُونِ أُمَّهَاتِکُمْ لَا تَعْلَمُونَ شَیْئًا وَجَعَلَ لَکُمُ السَّمْعَ وَالْأَبْصَارَ وَالْأَفْئِدَةَ لَعَلَّکُمْ تَشْکُرُونَ.» انسان با هیچ دانشی متولد نمی‌شود، اما خداوند ابزار شناخت (گوش، چشم، قلب) را به او می‌دهد.
دشمن، دقیقاً همین ابزار را هدف قرار می‌دهد: تحریف شنیده‌ها، آلوده‌سازی دیده‌ها و فریب دادن دل‌ها. از نگاه قرآن، بزرگ‌ترین تهدید دشمن این است که انسان را به بی‌قدری نعمت‌ها و ناسپاسی بکشاند؛ یعنی به جای شکر، به غفلت و غرور.نمونه‌ای از قدرت خدا در برابر ناتوانی دشمن«أَلَمْ یَرَوْا إِلَى الطَّیْرِ مُسَخَّرَاتٍ فِی جَوِّ السَّمَاءِ مَا یُمْسِکُهُنَّ إِلَّا اللَّهُ ۗ إِنَّ فِی ذَٰلِکَ لَآیَاتٍ لِّقَوْمٍ یُؤْمِنُونَ.» پرندگان در آسمان، نمونه‌ای روشن از قدرت و تدبیر خداوندند. دشمنان دین با وجود دیدن چنین نشانه‌هایی، باز به بت‌ها دل می‌بندند. در اینجا قرآن نشان می‌دهد که دشمن‌شناسی بدون دیدن نشانه‌های آفرینش ناقص است؛ چراکه دشمن اصلی، کور کردن چشم انسان نسبت به این آیات است.آیات ۷۳ تا ۷۹ سوره نحل، دشمن‌شناسی را در پنج سطح معرفی می‌کند:تحریف عبادت (جایگزینی بت‌ها به جای خدا).ایجاد شبهه‌های فکری (تشبیه خدا به مخلوق).رهبری ناتوانان و باطل‌گرایان (رهبران بی‌کفایت به جای هدایت الهی).غفلت‌افکنی از علم و قیامت.مصرف‌گرایی ناسپاس و ندیدن آیات الهی.در نتیجه، قرآن دشمن را نه صرفاً چهره‌ای آشکار در میدان نبرد، بلکه انحرافی فکری، تحریفی اعتقادی و غفلتی فرهنگی می‌داند. مقابله با چنین دشمنی تنها با تقویت توحید، یاد قیامت، و شکر نعمت‌های الهی ممکن است.
ارسال نظر