اجلاس دوشنبه و آغاز فصل جدید در روابط ایران و سازمان همکاری شانگهای

به گزارش روز شنبه عاشورا نیوز به نقل از خبرگزاری ایرنا ، در روزی که ۱۲ مقام ارشد شامل اعضای رسمی و ناظر سازمان همکاری شانگهای برای شرکت در بیست و یکمین اجلاس این سازمان در شهر دوشنبه پایتخت تاجیکستان گرد آمده بودند مراسم پذیرش جمهوری اسلامی ایران به عنوان عضو کامل سازمان همکاری شانگهای نیز آغاز شد.

آغاز پیوستن ایران به این سازمان بخش مهمی از اجلاس سازمان همکاری شانگهای در دوشنبه بود که ظهر ۲۶ شهریور به پایان رسید.

جمهوری اسلامی ایران که تاکنون به عنوان عضو ناظر در سازمان همکاری شانگهای حضور داشت،  از روز(جمعه ۲۶ شهریور) و در بیست و یکمین اجلاس سران سازمان همکاری شانگهای  فرایند عضویت کامل در این سازمان آغاز شد.

با پیوستن رسمی ایران به سازمان همکاری شانگهای به گفته کارشناسان فصلی جدیدی از  روابط ایران و کشورهای منطقه رقم می خورد.

به گفته حسین امیر عبداللهیان وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران پذیرش درخواست جمهوری اسلامی ایران برای عضویت در سازمان همکاری شانگهای، گام مهمی است و نقش مثبتی در توسعه همکاری ها و مناسبت کشورمان با  اعضای این سازمان در کلیه ابعاد دوجانبه، منطقه ای و بین المللی خواهد داشت



 آیت الله دکتر ابراهیم رییسی، رییس جمهوری اسلامی ایران در جریان سخنرانی در این سازمان از آغاز روند الحاق کشومان استقبال کرد و ضمن تشکر از اعضای سازمان همکاری شانگهای برای عضویت دائمی ایران در این سازمان تصریح کرد: امیدوارم سازمان شانگهای در ادامه مسیر بالنده خود را که موفق شده در مدت کوتاه جایگاه منطقه ای و بین المللی ممتازی را کسب کند، تداوم بخشد.  

وزیر امور خارجه کشورمان نیز در توئیتی تصریح کرد: عضویت راهبردی جمهوری اسلامی ایران در سازمان همکاری شانگهای تاثیر مهمی بر روند همکاری‌های همه جانبه ایران در راستای سیاست همسایگی و آسیا محور دارد.

حسین امیرعبداللهیان در حساب کاربری خود در توییتر نوشت: با کمال خرسندی اکنون سند عضویت دائم جمهوری اسلامی ایران در سازمان همکاری شانگهای در شهر دوشنبه با حضور رییس جمهوری به تایید سران رسید. وی افزود: این عضویت راهبردی تاثیر مهمی بر روند همکاری های همه جانبه ایران در راستای سیاست همسایگی و آسیا محور دارد.

استقبال سران سازمان شانگهای از عضویت ایران

ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه در اجلاس سران کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای گفت: مسکو همیشه از مشارکت تمام عیار ایران در این سازمان حمایت می کند.

 پوتین  در اجلاس سازمان همکاری شانگهای گفت: روسیه از تصمیم برای آغاز مراحل پذیرش ایران به عنوان عضو سازمان همکاری شانگهای حمایت می کند زیرا همواره خواهان مشارکت کامل این کشور در سازمان شانگهای بوده است.  

وی ادامه داد: ما همه اهمیت فراوان برای مسائل مربوط به همکاری سازمان همکاری شانگهای با کشورهایی که سعی در برقراری روابط و گفت و گوهای صریح و کامل با سازمان ما دارند و امکان برای مشارکت و پیوستن به کار آن را بررسی می کنند، قائل هستیم.  

رئیس جمهوری روسیه گفت: در این رابطه روسیه از تصمیم مطرح شده در اجلاس سران سازمان همکاری شانگهای برای اغاز تشریفات پذیرفتن جمهوری اسلامی ایران به عنوان عضو این سازمان حمایت می کند.

وی افزود: ما همواره از مشارکت کامل ایران در کار سازمان همکاری شانگهای حمایت کردیم و به این نکته توجه داشتیم که این کشور نقش مهمی در منططقه اوراسیا ایفا می کند و از مدتها پیش بطور سودمند با سازمان شانگهای همکاری می کند.

نارندرا مودی نخست وزیر هند هم در جریان سخنرانی مجازی خود در بیست و یکمین اجلاس سران سازمان همکاری شانگهای که در شهر دوشنبه پایتخت تاجیکستان در حال برگزاری است، عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای را تبریک گفت.

 مودی گفت: من عضویت تازه ایران در سازمان همکاری شانگهای را به این کشور تبریک می‌گویم. من همچنین انتخاب عربستان، قطر و مصر به عنوان همکاران جدید گفت و گو را تبریک می‌گویم.  

عمران خان نخست وزیر پاکستان در اجلاس سران کشورهای همکاری شانگهای در دوشنبه، آغاز روند اعطای عضویت دائمی به جمهوری اسلامی ایران در سازمان شانگهای را به ابراهیم رئیسی رئیس جمهوری ایران تبریک گفت.

«عمران‌خان» روز جمعه طی سخنرانی در بیست و یکمین اجلاس شورای سران شانگهای به میزبانی دولت تاجیکستان از عضویت دائم کشورمان در این سازمان استقبال کرد.

نخست وزیر پاکستان که کشورش حامی تقویت عضویت ایران است، خطاب به رئیس جمهوری اسلامی ایران در اجلاس دوشنبه گفت: مایلم به برادرم جناب رئیس جمهوری رئیسی آغاز روند اعطای عضویت دائم به ایران در سازمان همکاری شانگهای را تبریک بگویم.

رئیس جمهوری چین نیز در نشست سازمان شانگهای در تاجیکستان گفت که در نشست امروز، ایران به عنوان عضو کامل سازمان همکاری شانگهای پذیرفته می‌شود.

به گزارش ایرنا، شی جین پینگ رئیس جمهور چین که امروز جمعه به صورت مجازی در اجلاس سازمان همکاری شانگهای در دوشنبه پایتخت تاجیکستان شرکت داشت، اعلام کرد که ایران به عنوان عضو کامل سازمان همکاری شانگهای پذیرفته می شود.

در پایان این نشست تعدادی از اسناد و اعلامیه های دوشنبه تصویب شد. در همان زمان، عربستان سعودی، قطر و مصر به عنوان شریک شناخته شدند.

سرود سازمان همکاری شانگهای که با ابتکار تاجیکستان ساخته شده بود نیز تصویب شد.

 سازمان همکاری های شانگهای (SCO) در سال ۱۹۹۶میلادی توسط چین، روسیه، قزاقستان، تاجیکستان و قرقیزستان تأسیس شد. در ابتدا، «پنج شانگهای»  نامیده می شد، اما بعداً نام خود را به کشورهای عضو دیگر تغییر داد. این سازمان در ۲۶ آوریل ۱۹۹۶ در شانگهای چین تاسیس شد و به نام این  شهر نامگذاری شده است.

در این اجلاس منطقه‌ای که با میزبانی تاجیکستان برگزار شد، روسای جممهوری اسلامی ایران،   قرقیزستان، قزاقستان، بلاروس، پاکستان، ترکمنستان،  ازبکستان و مغولستان حضور یافتند و روسای جمهوری روسیه، چین و هند  نیز به صورت آنلاین در این نشست سخنرانی کردند.

دیدگاه مشترک سران سازمان شانگهای برای ایجاد دولت فراگیر در افغانستان 

رهبران کشورهای منطقه بیشتر در مورد افغانستان صحبت کردند و هر یک موضع خود را بیان کردند. واضح بود که اعضای سازمان همکاری شانگهای (SCO) در مورد افغانستان، به ویژه طالبان تازه تاسیس، نظرات یکسانی ندارند. به ویژه، رئیس جمهور تاجیکستان بار دیگر طالبان را مورد انتقاد قرار داد و آنها را به سلطه متهم کرد. اما ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه، تغییر قدرت در افغانستان را "مثبت" خواند و شوکت میرضیایف، رئیس جمهور ازبکستان، از از سرگیری روابط با طالبان حمایت کرد.

در مورد مسئله افغانستان، همه شرکت کنندگان دیدگاه مشترکی داشتند مبنی بر ایجاد یک دولت فراگیر در افغانستان و برقراری صلح و ثبات در آن کشور. امامعلی رحمان گفت که "معرفی هرگونه سیستم سیاسی در کابل، صرف نظر از افکار عمومی، می تواند عواقب غیرقابل پیش بینی را به دنبال داشته باشد".

امامعلی رحمان، رئیس جمهوری تاجیکستان، با حضور رهبران سازمان همکاری شانگهای، از وضعیت افغانستان به ویژه در دره پنجشیر ابراز نگرانی کرد و طالبان را به خرابکاری متهم کرد.

آقای رحمان گفت که علیرغم بحران در افغانستان، طالبان در تلاش برای تشکیل دولتی بودند که می خواست حکومت کند.

تلاش برای تشکیل یک دولت فراگیر در افغانستان 

ایت الله رئیسی رئیس جمهوری اسلامی ایران در این باره در پایان با انتقاد از مداخله خارجی در افغانستان، آن را عامل بی ثباتی خواند و گفت که کشورهای منطقه باید تلاش های خود را بر تشکیل یک دولت فراگیر در افغانستان متمرکز کنند.



رییس جمهوری با بیان اینکه راه‌حل مسائل افغانستان فقط از طریق گفت وگو بین افغان‌ها امکانپذیر است، تاکید کرد: مساله افغانستان پیچیده اما شناخته شده است و راه‌حل‌ها غامض اما در دسترس هستند.
 

وضعیت دره پنجشیر 

رئیس جمهور تاجیکستان با ابراز نگرانی از رهبران سازمان همکاری شانگهای در مورد وضعیت دره پنجشیر گفت: "پنجشیر در حال حاضر در محاصره است". وی از سران سازمان ملل متحد و کمیته بین المللی صلیب سرخ خواست تا به مردم افغانستان کمک کنند. امامعلی رحمان از طالبان برای جلوگیری از کمک های بشردوستانه به دره پنجشیر انتقاد کرده است، اگرچه این گروه این اتهامات را رد می کند.

وی گفت: «نظام سیاسی در افغانستان باید بر اساس خواست مردم باشد، بدون هیچ گونه دخالت هیچ کشوری و دیکته نوع ساختار سیاسی.  تشکیل دولت در افغانستان بدون حضور همه گروه ها می تواند اوضاع را بدتر کند. بنابراین، ما باید در نظر بگیریم که مردم افغانستان حق دارند یک دولت تعیین کنند.»

پیشنهاد توکایف برای کمک به افغانستان

قاسم جومارت توکایف، رئیس جمهور قزاقستان که در اجلاس سازمان همکاری شانگهای صحبت می کرد، خواستار ایجاد مرکزی برای ارسال کمک های بشردوستانه به افغانستان شد. توکایف گفت که قزاقستان آماده راه اندازی این مرکز در آلماتی است.

رئیس جمهوری قزاقستان وضعیت افغانستان را تهدیدی جدی برای کشورهای منطقه می داند و آنها باید برای این تغییر وضعیت آماده باشند.

وی گفت: قزاقستان آینده افغانستان را کشوری متحد و مستقل می داند باید در صلح زندگی کند. در این برهه حساس، سازمان همکاری شانگهای می تواند نقش بسیار فعالی در دستیابی به صلح در افغانستان ایفا کند. ما معتقدیم که باید برای از بین بردن مواد مخدر و همچنین مهاجرت بی رویه از افغانستان تلاش کنیم. ما باید به مردم افغانستان که اکنون در مشکل هستند کمک کنیم. "

باید دولتی با نمایندگان همه اقلیت ها در افغانستان تشکیل شود

نارندرا مودی، نخست وزیر هند، که در این نشست به طور مجازی شرکت کرد، گفت که افراط گرایی یکی از مشکلات اصلی منطقه است و وضعیت در افغانستان آن را تشدید کرده است. نخست وزیر هند تاکید کرد که کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای باید در مورد افغانستان همکاری کنند. مودی گفت: «ما شاهد تخریب فرهنگ و ارزش ها در منطقه هستیم.»

نارندرا مودی، نخست وزیر هند، در حضور رهبران دو سازمان امنیت منطقه ای، طالبان را یک گروه افراطی خواند و گفت که به رسمیت شناختن دولت آنها موضوع بعدی»  است. مودی گفت که باید دولتی در افغانستان با نمایندگان همه اقلیت ها تشکیل شود و دیگر نباید از افغانستان برای صادرات تروریسم استفاده کرد. نخست وزیر هند آن را «تروریسم فرامرزی»  خواند و گفت که باید به آن رسیدگی شود.

بیایید برای صلح در افغانستان تلاش کنیم

شی جین پینگ، رئیس جمهوری چین نیز در اجلاس سازمان همکاری شانگهای هیچ کشور خاصی را نام نبرد، اما از تحریم های اعمال شده بر مبادلات اقتصادی جهان انتقاد کرد. وی گفت: هرگونه موانع در تجارت، تجارت و فناوری باید برداشته شود و این فرصت ها در اختیار همه قرار گیرد.

رئیس جمهوری چین از کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای خواست «در کنار یکدیگر بایستند»  و اجازه ندهند کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای مورد حمله کشورهای دیگر قرار گیرند. ظاهراً اشاره رئیس جمهور چین به غرب بود.

تمرکز شی جین پینگ نیز بر افغانستان بود و او گفت که جامعه بین المللی باید برای مقابله با چالش های پیش روی افغانستان با یکدیگر همکاری کند.

وی گفت: «ما باید افغانستان را به داشتن یک دولت فراگیر تشویق کنیم.  کشوری که در همه امور از جمله سیاست داخلی و خارجی واسطه است. ما باید با همه انواع تروریسم مبارزه کنیم. بیایید سعی کنیم افغانستان را به راه صلح و ثبات تبدیل کنیم.»

شی جین پینگ همچنین به طور مفصل در مورد بیماری همه گیر و پیامدهای آن صحبت کرد و گفت که پکن طی پنج سال آینده میلیون ها دلار در توسعه تجارت در حوزه شانگهای سرمایه گذاری می کند. جین پینگ همچنین از ایجاد هزاران موسسه آموزشی برای شهروندان کشورهای عضو سازمان شانگهای توسط چین خبر داد.

جهان در کنار افغانستان باشد 

نخست وزیر پاکستان می گوید جهان باید در کنار مردم افغانستان باشد و به پیشرفت آنها کمک کند.

عمران خان در اجلاس سازمان همکاری شانگهای در شهر دوشنبه گفت سقوط دولت قبلی در افغانستان، ورود طالبان و خروج نیروهای خارجی واقعیت دیگری است. درعین حال، عمران خان «سپاسگزار» بود که همه اینها نبدون خونریزی، جنگ داخلی و اخراج دسته جمعی پناهندگانم اتفاق افتاده است. وی افزود که در شرایط کنونی، به نفع جامعه بین المللی است که اطمینان داشته باشند که هیچ تهدیدی برای صلح و امنیت آنها از سوی افغانستان وجود نخواهد داشت.

وی گفت: یکی از اولویت ها بحران انسانی و وضعیت اقتصادی این کشور است. افغانستان در خطر فروپاشی است. بیشتر از همه، ما می خواهیم همه حمایت های بین المللی را برای پرداخت هزینه کمک های بشردوستانه در افغانستان بسیج کنیم. پاکستان از ارائه هرگونه کمک بشردوستانه به افغانستان خودداری نخواهد کرد. »

 عمران خان، نخست وزیر پاکستان تلاش کرد به انتقادات به این کشور مبنی بر حمایت از طالبان پاسخ دهد و گفت که کشورش از جنگ در افغانستان بسیار آسیب دیده است و اکنون میزبان جهر میلیون مهاجر افغان است. وی همچنین گفت که پاکستان ۱۵۰ میلیارد دلار از تروریسم متحمل خسارت شده و ۸۰ هزار نفر را از دست داده است.

عمران خان در حضور رهبران سازمان همکاری شانگهای تاکید کرد که پس از ۴۰ سال جنگ، فرصتی برای صلح و ثبات در افغانستان وجود دارد و این فرصت را نباید از دست داد.

نخست وزیر پاکستان گفت:  «ما باید از این وضعیت به نفع مردم افغانستان استفاده کنیم. ایجاد یک ساختار جامع که در آن همه گروه ها و گروه های قومی در افغانستان حضور دارند و امنیت و حقوق همه را تضمین می کند. افغانستان نباید دوباره کانون تروریسم شود».

پوتین تغییر قدرت در افغانستان را «مثبت»  خواند.

ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه سخنرانی خود را در سازمان همکاری شانگهای با وضعیت افغانستان آغاز کرد و بارها به تهدیدهای آن کشور اشاره کرد.

وی تغییر قدرت در افغانستان را مثبت خواند. وی گفت: تمام افغانستان تحت کنترل طالبان است و ما اکنون باید تلاش کنیم آنها را متقاعد کنیم که به وعده های خود عمل کنند. "

ولادیمیر پوتین از رهبران کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای خواست در زمینه تهدیدهای افغانستان با هم همکاری کنند.

 ولادیمیر پوتین، که قرار بود برای شرکت در اجلاس سران سازمان همکاری شانگهای به دوشنبه سفر کند، به دلیل اینکه اطارفیانش به ویروس کرونا مبتلا شده بودند، از سفر خودداری کرد و گفت وی در قرنطینه است.

حمایت ازبکستان در حمایت از گفت و گو با طالبان

شوکت میرضیایف، رئیس جمهوری ازبکستان، در نشست سران سازمان همکاری شانگهای حمایت خود را از گفت و گو با طالبان اعلام کرده و خواستار دیدار رهبران این گروه با رهبران جدید در افغانستان شده است.

طالبان به استثنای پنجشیر یک ماه است که کنترل افغانستان را در دست دارند.

شوکت میرضیایف، رئیس جمهوری ازبکستان از «واقعیت جدیدم و ظهور قدرت جدید در افغانستان صحبت کرد. وی گفت که باید بین کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای درباره مذاکره با رهبران جدید توافق صورت گیرد.

میرضیایف بر رعایت حقوق زنان و اقلیت های ملی در افغانستان و "همکاری با آنها" برای کاهش مهاجرت تأکید کرد.

رئیس جمهوری ازبکستان به پول های مسدود شده افغانستان در سایر کشورها اشاره کرد. شوکت میرضیایف گفت که کشورش آماده میزبانی اجلاس سطح بالا شانگهای و افغانستان در تاشکند است.

طالبان در ۱۵ اگوست پس از فرار اشرف غنی رئیس جمهور افغانستان، کابل را تصرف کردند. به این ترتیب به جز استان پنجشیر، تمام مناطق افغانستان تحت کنترل آنها درآمد. در دولت هیچ مقام زنی وجود ندارد و طالبان در ابتدا حق کار و تحصیل زنان را محدود کرد. این اقدام باعث اعتراض افغان ها در داخل و خارج از کشور شد.

در پایان این اجلاس برخی اسناد و اعلامیه ها از جمله آغاز پیوستن جمهوری اسلامی ایران به عنوان نهمین عضو رسمی این سازمان امضا شد. ریاست اجلاس بعدی سازمان همکاری شانگهای به رئیس جمهوری ازبکستان واگذار شد.

نشست مشترک سران پیمان امنیت جمعی و سازمان شانگهای 

نشست مشترک سران کشورهای عضو سازمان پیمان امنیت جمعی و سازمان همکاری شانگهای نیز در اخرین ساعات روز جمعه در دوشنبه پایتخت تاجیکستان برگزار شد.

 در دستور کار این نشست مشترک، موضوعات مهم منطقه ای و امنیتی، در وهله اول اوضاع افغانستان و مساله مبارزه با تروریسم و افراط گرایی و مبارزه با قاچاق مواد مخدر قرار بود.

تصویب سرود سازمان همکاری شانگهای

در پایان جلسه شورای سران کشورهای سازمان همکاری شانگهای برای نخستین بار سرود این سازمان در یک شاهکار منحصر به فرد که به ابتکار امامعلی رحمان، رئیس جمهور جمهوری تاجیکستان تهیه شده بد پخش و به تصویب رسید.  

امیربک موسی زاده هنرمند مردمی جمهوری تاجیکستان و رئیس اتحادیه آهنگسازان تاجیکستان نویسنده آهنگ سازمان همکاری شانگهای است.  مجری سرود سازمان همکاری شانگهای ارکستر سمفونیک دولتی سینمای روسیه است و سرگئی اسکریپکا، هنرمند مردمی روسیه، رهبر آن است.​